زنان می توانند از هنگام بلوغ ، مراجعه به پزشک متخصص زنان را آغاز کنند زیرا امروزه متاسفانه بیماری های زنانه از جمله تخمدان پلی کیستیک ،کیست های درموئید ،کیست های ساده تخمدان و بی نظمی قاعدگی در بین نوجوانان نیز رواج زیادی پیدا کرده است. پس از ازدواج نیز مراجعات پزشکی به متخصص زنان دیگر حالت اختیاری ندارد و بایست به شکل سالانه صورت بگیرد. حتی در صورتی که در ظاهر هم هیچ مشکلی نداشته باشید. در این مراجعات اغلب معاینه و سونوگرافی سینه، معاینه رحم و تست پاپ اسمیر انجام می گردد. برخی از بیماری های زنان اگر در ابتدا درمان نشوند، پیشرفت کرده و مشکلات خیلی جدی را در آینده به وجود می آورند. بطور مثال، بیشتر بانوانی که چکاپ و آزمایشات دوره ای را نمی گذرانند، احتمال دارد مبتلا به زگیل تناسلی شده باشند که در درون ناحیه تناسلی واقع شده و معمولا قابل مشاهده برای بیمار نبوده و متاسفانه با پیشرفت بیماری، در نهایت بعدها منجر به بیماری خطرناک دهانه رحم خواهد شد. امروزه تست دهانه رحم نیز دارای اهمیت ویژه ای می باشد، زیرا این بیماری پس از سرطان سینه، دومین سرطان شایع در میان خانم ها به شمار می آید. بنابر این ضروری است، بانوان در فواصل زمانی لازم، همراه با تست پاپ اسمیر ، تست سرطان دهانه رحم را نیز انجام بدهند تا در صورت نیاز، تحت درمان قراربگیرند. به علاوه پزشک متخصص زنان، با تجویز آزمایش های کلی قند، چربی، کلیه، کبد و آزمایش های عفونی برای مراجعه کننده، وضعیت سلامتی شخص را بررسی نموده تا در صورت نیاز، فرد تحت درمان قرار گیرد.

زنان یائسه هم بایست جهت بررسی پوکی استخوان، سرطان های تخمدان، رحم و سینه هر سال به متخصص زنان مراجعه داشته باشند. همین طور ضروریست تست پاپ اسمیر را در فواصل منظم ادامه داده و جهت بررسی تخمدان ها و ضخامت آندومتر (لایه داخلی رحم)، سونوگرافی داخلی (واژینال) را انجام دهند. بهتر می باشد در زمان یائسگی ضخامت آندومتر کمتر از چهار میلی متر باشد، در غیر این صورت باید فرد کورتاژ تشخیصی انجام دهد. بویژه اگر در خانواده خود سابقه سرطان رحم، روده، مثانه، پروستات و سینه داشته باشد. ذکر این نکته بسیار مهم است که بانوان، پس از ۵۰ سالگی حتما سالی یک بار ماموگرافی را انجام دهند.

جهت معاینه واژینال و انجام آزمایش پاپ اسمیر معمولا از اسپکولوم های یک بار مصرف پلاستیکی استفاده می گردد، ولی باز هم هنوز در بسیاری از بیمارستان ها و مطب ها از انواع فلزی (استیل ضد زنگ) آن استفاده می کنند چون دارای دوام بالاتری می باشد. ولی در این مورد نیازی به نگرانی نیست، چون اسپکولوم ها در دستگاه های مخصوص مانند فور استریل می گردند. مطمئنا هیچ پزشکی دوست ندارد بیمارش دچار عفونت شود پس مسائل بهداشتی و استریلیزاسیون را حتما سعی می کند که تمام و کمال رعایت نماید و در این خصوص نگرانی بانوان مراجعه کننده موردی ندارد.

در گذشته، انجام سونوگرافی و ماموگرافی از ۴۰ سالگی توصیه می گردید ولی امروزه در کنگره های پزشکی ایران سن شروع این آزمایش ها ۳۵ سالگی اعلام می شود زیرا آغاز سرطان سینه در همه جوامع از جمله ایران افزایش یافته است. شایان ذکر است که اهمیت این موضوع برای خانم هایی که در فامیل درجه یکشان مانند مادر، خواهر، خاله، و عمه سابقه سرطان سینه وجود دارد، دوچندان می باشد. این خانم ها باید حدود پنج سال قبل از سن ابتلای اعضای خانواده خود به سرطان، ماموگرافی را انجام دهند، حتی اگر زیر ۳۵ سال باشند. در اینجا لازم به توضیح می باشد که ماموگرافی های جدید و دیجیتال اشعه بسیار کمی از خود ساطع می کنند و سینه را هم کمتر تحت فشار قرار می دهند و در عین حال از دقت بالاتری برخوردار هستند و اگر هم مورد نیاز باشد برای فرد به غیر از ماموگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن با تزریق و یا بدون تزریق درخواست می گردد.

آزمایش پاپ اسمیر به منظور تشخیص وجود ویروس عامل سرطان دهانه رحم یا پاپیلومای انسانی (HPV) می باشد. در این آزمایش، نمونه از دهانه رحم با برس گرفته شده و داخل محلول خاص گذاشته می شود با استفاده از آن می توان وجود ویروس های پر خطر و کم خطر زگیل تناسلی را در آزمایشگاه پاتولوژی (آسیب شناسی) مشخص می گردد. با استفاده از روش Liquid Base یا همان پایه مایع می توان HPV را تشخیص داد. در صورتی که این ویروس از نوع پرخطر و سرطان زا باشد و یا بافت غیرعادی مشاهده شود ، روی آن فرد باید «کولپوسکوپی » انجام گردد. این آزمایش را به وسیله دستگاهی به نام «کولپوسکوپ » انجام می دهند که قادر می باشد سلول های دهانه رحم را چندین برابر بزرگنر در معرض دید قرار دهد. در خانم های زیر 30 سال، انجام سالانه پاپ اسمیر توصیه می شد و در خانم های بالای 30 سال، با سه آزمایش طبیعی پاپ در سه سال متوالی و آزمایش منفی از لحاظ ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV که با سرطان گردن رحم ارتباط دارد)، انجام هر دو تا سه سال آن تجویز می‌ شد.

پزشک متخصص زنان، آزمایش پاپ اسمیر را در زمان کوتاهی انجام میدهد و خوشبختانه درد چندانی هم ندارد در حقیقت گیرنده های درد در دهانه رحم بسیار کم می باشند. در صورتی هم که دهانه رحم دارای التهاب باشد، امکان دارد با انجام این ازمایش، فرد مقداری لکه بینی یا خون ریزی کمی داشته باشد که جای نگرنی نیست و پزشک در صورت نیاز برای این التهاب هم دارو تجویز می نماید. البته این امکان وجود دارد که تست پاپ اسمیر موجب آسیب دیدن پرده بکارت شود بنابراین پزشکان معمولا انجام ان را برای دوشیزگان و خانم های باکره توصیه نمی نمایند.

پزشک متخصص زنان، آزمایش های هورمونی را اغلب برای افرادی درخواست می نماید که مبتلا به نازایی، بی نظمی قاعدگی، ریزش موی سر و افزایش موهای زائد شده باشد. این آزمایش ها را بایست در روز دوم و یا سوم قاعدگی انجام داد زیرا هورمون ها در بدن خانم ها ماهانه تغییرات بسیار زیادی پیدا می کنند. همین طور بهتر است این آزمایش به شکل ناشتا انجام گردد، مخصوصاً در صورتی که پزشک قصد بررسی میزان هورمون پرولاکتین و TSH را دارد. همچنین بانوانی که دارای سقط های مکرر می باشند، نیز باید از نظر سیستم ایمنی و سیستم انعقادی مورد بررسی قرار بگیرند.

در پاسخ باید گفت نحوه به دنیا آوردن فرزند کاملا به وضعیت جسمانی خانم باردار بستگی دارد. در صورتی که بارداری بدون مشکل و هیچ گونه ناراحتی طی شده باشد و مادر و جنین در طی این مدت با مشکلی برخورد نکرده باشند و یا اینکه طرز قرار گیری جنین مناسب باشد زایمان طبیعی امکان پذیر خواهد بود اما در غیر این صورت و داشتن مشکلات متعدد شاید متخصص زنان و زایمان به هیچ عنوان زایمان طبیعی را پیشنهاد نکند و زن باردار بناچار باید زایمان سزارین داشته باشد تا بتواند بدون آسیب رسیدن به مادر و جنین فرزند خود را به دنیا آورد. در حقیقت زایمان سزارین تنها باید در شرایط اضطراری و در مواردی که پزشک متخصص زنان اینگونه تشخیص دهد که زایمان طبیعی ممکن است جان مادر یا جنین را به خطر اندازد، باید انتخاب شود. پس بهتر است در مرحله اول انتخاب شما برای زایمان، زایمان به روش طبیعی باشد.

هنگامی که جنین به سرعت به سمت پایین حرکت کند منجر به پاره شدن کیسه حاوی مایع آمنیوتیک مادر یا همان کیسه آب شود که بسته به حالت قرار گیری مادر و جنین این مایع به آرامی از بدن مادر خارج می شود. این مایع بی رنگ و بو بوده و گاه در آن رگه های خونی دیده می شود. بیشترین خطری که پارگی کیسه آب ایجاد می کند، شروع زایمان زودرس می باشد . زایمان زودرس خود دارای خطرات و عوارضی برای مادر و جنین است. همچنین پارگی کیسه آب می تواند منجر به بروز عفونت مایع آمنیوتیک شود و در صورتی که این پارگی زمانی رخ دهد که هنوز سر جنین به سمت دهانه رحم چرخیده نشده باشد و می تواند منجر به فشردگی بند ناف و پایین افتادگی شود.